Kabouter Wesley

Een van de aardigste jonge striptekenaars vind ik Jonas Geirnaert. Wanneer ik zijn reeks Kabouter Wesley tegenkom wrijf ik me al in de handen. Vanmorgen echt in een bulderlach uitgebarsten bij de aflevering die in de Humo van deze week staat. Ik weet dat je een merkwaardig gevoel voor humor moet hebben om van Kabouter Wesley te genieten, maar ik ben op de een of andere manier altijd mee vanaf het eerste plaatje. Zo ook deze keer. Ik grinnik bij ieder plaatje al iets luider, maar dan ineens schiet Geirnaert in een versnelling en heeft hij me helemaal plat. Bij plaatje 10. lk heb de tranen nog in mijn ooghoeken....

Her en der de ogen open

Voor mijn verzameling gebaande paden (door Hans Mellendijk ook wel olifantspaden genoemd) worden her en der ogen voor me open gehouden. Zo stuurde Ron Scherpenisse een aantal exemplaren die hij vastlegde in Amsterdam, en aan de Vlaamse kust registreerde Koen de Waal er twee voor me:
www.gebaandepaden.blogspot.com

De koning probeert zijn hoofd er bij te houden....

Ik zag vanmorgen wel een paar werklieden bezig rond de sokkel, maar dacht ze daar in de weer waren met groot onderhoud. Waarschijnlijk waren het geen arbeiders, maar kunstenaars of studenten want toen ik zojuist de straat in kwam zag ik dat het resultaat van hun werk eerder ludiek is. Het beeld van koning Leopold I hier bij ons aan de hoek is aangepast aan raadselachtige behoeften: het hoofd van de vorst heeft nu plotsklaps de vorm van een roze bal....

Je moet het maar weten

Vandaag er weer eens iemand op moeten wijzen dat het adjectief van mijn geboortestad Bergen (op Zoom) niet Bergens is maar Bergs. Dat is van die kennis die inboorlingen van kindsaf eigen is. Zoals mijn achternaam het adjectief is van Beveren: Bevers. Je moet het maar weten. Inwoners van Bergen op Zoom heten Bergenaren, en van Beveren Bevernaren. Klinkt tamelijk logisch. Maar je hebt ook inwonerbenamingen die je echt moet wéten en nooit zou raden. Wat te denken van mensen uit Oudenaarde? Die heten Oudenaardisten! En die van Kortrijk? Dat zijn Kortrijkzanen! Ook een fraaie naam hebben de autochtonen van Ninove: Ninovieters!

Zoon bloemleest vader

De beeldend kunstenaar Willem Hussem (1900-1974) was tevens dichter. Hij debuteerde in 1940 met De kustlijn. Sindsdien verschenen nog zo'n twintig bundels, dikwijls bij De Bezige Bij. Hussems zoon Frank stelde nu voor Uitgeverij Kleinood & Grootzeer Met inkt zeggen samen. Dat is een bloemlezing uit de gedichten van zijn vader. Gerrit Westerveld van Kleinood & Grootzeer gaf de bundel prachtig vorm, waarbij hij rijkelijk putte uit de beeldende nalatenschap van Willem Hussem: Met inkt zeggen is verlucht met een flink aantal van Willem Hussems talloze penseeltekeningen.

in de vallei
wonen geen mensen meer
toch bloeit er de hibiscus
het ene jaar
na het andere

Met inkt zeggen, Willem Hussem (samenstelling Frank Hussem), Uitgeverij Kleinood & Grootzeer (ISBN 978-90-76644-43-1 NUR 306 Poëzie)
www.kleinood-en-grootzeer.com

Herkenning en bevreemding

Herken het Bergen op Zoom uit mijn jonge jaren in de beschrijving die mijn vriend Albert Hagenaars van onze geboortestad geeft in het interview dat Daam Noppe hem afnam voor Het Ruisend Gewas (zie de hyperlink Interviews op zijn website). Vooral het katholicisme waarvan de stad nog wezenlijk doordrenkt was....Aan de andere kant levert het vraaggesprek me bevreemding op, en dan bedoel ik de foto's die het stuk illustreren. De binnenstad van het 'nieuwe' Bergen op Zoom is me, omdat ik nu al meer dan een decennium in Vlaanderen woon, bijna net zo onbekend als die van een plaats waar ik nimmer eerder was. Want gebouwd in mijn afwezigheid. Het decor waartegen Albert op bijgaande foto van Yannick Vandenjanckenbergh poseert is de Parade. Als verslaggever volgde ik jaren het capricieuze politieke voorbereidingstraject dat naar dit heringerichte stuk centrum leidde, maar hoewel redelijk geslaagd komt het haast onwerkelijk op me over. Moeilijk uit te leggen. Waarschijnlijk omdat ik me herinner dat achter de dichter vroeger de melkfabriek was, en omdat hij wijst naar de Sint-Josephstraat. Waar wij in een vuilbak voor het winkeltje van Sjaak de Bloemenman twee witte kittens tussen het afval vonden....Waar het op de kop met de Rozemarijnstraat zo lekker naar schaafsel rook bij de houthandel met de sterke naam Hout Houdt....Waar Geertje en ik woonden op de hoek met de Wouwsestraat, in een vorige eeuw....
www.alberthagenaars.nl

Veel dichtgemetseld in Doornik

Bezoekje gebracht aan Henegouwen. Ik was een jaar of twintig geleden op weg naar Oudenaarde (waar ik moest voorlezen in het stadhuis) al eens in Doornik/Tournai, maar kon me daarvan alleen het uitzicht op kathedraal herinneren vanuit het restaurant waar we een hapje aten. De stad nu eens op mijn gemakje gaan bekijken. Ze bleek veel aardiger dan ik dacht. De Cathédrale Notre-Dame is een bijzonder fraaie, en volgens mij de enige in dit land met vijf torens. Ook het Musée d'Histoire Naturelle, het Belfort, de Grand-Place en l'Eglise Saint-Quentin daaraan mogen er wezen. Met het oog op uitbreiding van mijn verschillende verzamelingen ben ik, ook in Doornik, altijd alert. Voor mijn blog Gebaande paden vond ik er echter slechts één. In de Colruyt aan de Avenue Leray vond ik voor Geef ons heden dan wel weer drie boodschappenlijstjes maar de rijkste buit leverde de stad me op aan verdwenen ramen en deuren. Ik maakte er voor mijn blog Vanished Doors niet minder dan élf foto's:
www.vanisheddoors.blogspot.com

Nieuwe lampjes

Ons nieuwe lampjes voor op onze nachttafeltjes aangeschaft. We hadden twee leuke, maar er is er een kapot. Ons Stefke wil als we in het weekeinde wat langer slapen toch op zijn gebruikelijke tijd knabbels en aaitjes en probeert dan onze aandacht te trekken. Daarom zitten er dikwijls washandjes tussen de glijdeuren van onze garderobekast. Want hij had ontdekt dat hij ons wakker kreeg door tegen die deuren te bonken.

En daarom ligt er een dik boek voor de sokkenkast, omdat hij had ontdekt dat we wakker schoten als hij de deur daar tegenaan knalde. De laatste tijd frunnikte hij aan het bedlampje. Hij weet dat we daarop reageren. Deze keer kreeg hij het eraf, het viel het nog stuk ook. Jammer genoeg bleek het model niet meer leverbaar, zodat we voor een nieuw kozen.

De nieuwe lampjes zijn zeer bijzonder: je hoeft die maar aan te raken met een lichte vingertoets en ze gaan in de laagste stand branden, nog een aanraking en niveau 2 volgt en nog een doet de hoogste stand oplichten, bij een volgende aanraking zijn ze uit. Geen fláuw benul hoe zoiets werkt. Nadeel is overigens wel dat we nu dus wakker worden van het licht, want de lampjes reageren natuurlijk óók op Stefs pootjes....

Roodborstjes en schone slaapsters

Op de welgevulde website Cubra, waarop Noord-Brabantse dichters, kunstenaars en schrijvers zich welkom weten, ontdekte ik een link naar het werk van fotograaf Piet Schellekens. Die maakt fascinerende reeksen. Van bomen waarin tatoeages gekerfd zijn bijvoorbeeld, van zijn slapende vriendin, van roodborstjes. Gewoon de moeite waard om eens een kijkje te gaan nemen:
http://www.cubra.nl/brabantslandschap/Pietschellekensroodborstje/welcomepietschellekens.htm
Cubra is sowieso leuk: www.cubra.nl

Taal van een poezenliefhebber

Mooi citaat, voor poezenliehebbers dan toch, van Midas Dekkers: "Ook de goedkoopste poes is uit de kostbaarste materialen samengesteld, exotisch bont uit Abessinië of Siam, fonkelend chrysoprazen ogen en een staart van louter marterhaar. En dan die oortjes! Die zachte zooltjes! Zelfs het poepertje is zo vakkundig afgewerkt dat het nooit meer afgeveegd hoeft te worden. Maar het aandoenlijkste poezenoordeel toch schemert, geheel vooraan, door de vacht heen. Hier zit de crème de la crème, de poesheid in zijn puurste vorm, de fine fleur: het neusje van de poes. 'n Tikje glanzend piept het subtiel naar voren om van tijd tot tijd een uitverkoren mens met een neus-op-neus-zoentje een glimp van het paradijs te gunnen. Als dit delicate dopje eraf zou zijn, begrijp je, loopt heel de poes het dier uit."

Buiten in maart

In opdracht van het Noordbrabants Genootschap schreef ik een aantal jaren geleden voor een kalender met 12 gedichten omarmend rijm het gedicht Buiten in maart, strak a-b-b-a, a-b-b-a en dus a-b-b-a. Het verscheen later in In de buurt van de wereld, die door Gerrit Westerveld voor zijn Kleinood & Grootzeer zo liefdevol vormgegeven bundel. Omdat het maart is:

Ook dit jaar opnieuw een maandlang maart, veel buiten
nu. Herinner me hoe ik, de voeten vast in zegelaarde,
in de polder naar de vroege eerste kwikstaart staarde
onder prille lentezon en dat wat later die dag de ruiten

haast bezweken onder plotselinge storm. Een buur alleen
hield zich voor dat ook gebroken harten blijven kloppen,
maar bouwde zich een kooi rond de ziel. De stoppen
sloegen door, winter sloeg wild weer om zich heen.

Vandaag kiemt in alle tuinen schrikbarend groen de bladsla.
Lente, net van stal, laat blauwe wolkjes uit neusgaten stromen.
Ze hangen boven deze vette akkers als pas ontwaakte dromen.
Wind brengt uit een verre radio meerstemmig vlagen Abba.

In de buurt van de wereld, Uitgeverij Kleinood & Grootzeer, Bergen op Zoom, (ISBN 90-76644-23-3) http://kleinood-en-grootzeer.com/index.html

Kuitenkwekers

Als ik naar het Rooms-Katholiek Gymnasium Juvenaat Heilig Hart ging, pakte ik mijn fiets uit de schuur achter ons huis aan de Vijverberg en peddelde via Beukstraat, Acacialaan, Ericalaan, Gentiaanstraat, Leeuwenbekstraat, Populierlaan en de Kastanjelaan naar de Erasmuslaan waar ik linksaf het Galgenbaantje in sloeg en langs de reuzenhopen met appels van de vruchtensapproducent B3 en de hoge abelen waar ik regelmatig eekhoorns bij en in zag naar de fietsenstalling nabij de cour trapte. Dat deed ik fluitend, in een minuutje of vijf. Voordeel van in de stad wonen. Veel van mijn klasgenoten kwamen echter uit de dorpen in de buurt. Die moesten veel vroeger van huis dan ik. Dat waren echte kuitenkwekers, want ze moesten door regen, sneeuw en tegenwind helemaal uit Hoogerheide, Ossendrecht en de duistere bossen van Huijbergen naar de Antwerpsestraatweg 125. Ik had respect voor hun conditie. Daar moest ik aan denken toen ik vanuit de warme coupé naast mijn trein een drietal scholieren tegen de wind in naar een verre school zag ploeteren....

Cadeautje van Ron

Rekeningen, tijdschriften, uitnodigingen en...een wat dikkere enveloppe uit Nederland. Wat zou daar nu in zitten? Het blijkt een geschenkje van mijn vriend Ron Scherpenisse, een beeldend kunstenaar met een zwak voor bibliofiele hebbedingetjes. Nu richtte hij zum König krönen in, een piepklein plastic doosje met voorplaat met daarin een uitvouwbaar reeksje portretten waarop Ron 'zijn' kroontje tekende alsmede een gesigneerd 'gouden' kroontje. Uitgegeven in een oplage van zes exemplaren. Wij mogen ons de gelukkige bezitters noemen van nummer III/VI!

http://ronscherpenisse.blogspot.com:80/

Lucienne Stassaert maakt me vandaag in een brief een mooi compliment voor mijn bundel Lambertus van Sint-Omaars beschrijft de wereld: "Uw bundel heeft me ten zeerste verrast. Ik moest af en toe aan de 'wereld' van Ter Balkt denken (alias Foel Aos en Hababuk de Balker). Vooral uw zegging, de zeer indringende beeldmetaforen en ZEKER de bloedeigen woorden (zoals o.a. doorzerpt / de maan is ruw besneden / of uw 'ongekend Vlaams') raken me tot in mijn merg - ze staan volkomen ten dienste van de thematiek." Hier tikt een tevreden man.

Bert Timmermans blijft intrigeren

Anderhalf jaar geleden signaleerde ik de kleine maar fijne tentoonstelling Act Without Words / Nieselregen van Bert Timmermans bij Tramway Anversois (zie het Gemengd Bericht van 25 september 2007) en noemde ik Timmermans een verbeten, trefzekere zoekende die weerbarstige beelden creëert waarin alle betekenis uit spanningsvelden lijkt te emaneren. Timmermans, behalve kunstenaar ook historicus en kunsthistoricus, is nu 'gepromoveerd' naar een 'echte' (Tramway Anversois waren de facto kamers van de familie Björn Schmelzer) galerie. Ook hier een kleine maar fijne uitstalling: Redukt - Mein Körper, mein Kopf, waarin ook wat elementen uit Act Without Words / Nieselregen opduiken.

Ook nu weer bewerkte Timmermans kleine oppervlaktes met guazzo, inkt, oliepastel en potlood. Deze werken op papier zijn in wezen oefeningen in contemplatie, studies naar de essentie van het beeld en naar het wezen van verval. Timmermans heeft een zinderende verbeeldingskracht, en creëert op kleine oppervlaktes een volkomen eigen wereld, die echter alleen toegankelijk is voor hen die erin slagen hun traditionele kijkhouding aan te passen. Want wat voor de geoefende beschouwer bedrieglijk eenvoudig lijkt, komt voor anderen in eerste instantie wellicht over als 'onleesbaar'. Maar wie de moeite neemt te proberen het eerlijke zoeken van deze kunstenaar te doorgronden wordt beloond met inzicht in sacrale verbeelding. Indrukwekkend is de reeks Redukt - Mein Körper, mein Kopf. Uitgangspunt is steeds het kadaver van een paard, dat telkens verzinkt in een decor dat duister blijft, donker en zwaar als het slot van de allemande in de Cello Suite Nr. 5 van Bach. Bert Timmermans overstijgt gemakkelijk de valkuilen van de voorspelbaarheid. Ik hoop dat deze poëtische tonalist nog lang inspiratie blijft houden.

Redukt - Mein Körper, mein Kopf, werken op papier van Bert Timmermans in Galerie Zuid, Pacificatiestraat 34 / Emiel Banningstraat, 2000 Antwerpen. Woensdag, vrijdag en zaterdag van 14.00 tot 18.00 uur, donderdag van 14.00 tot 21.00 uur (tot 24 april)

www.galeriezuid.be

Doel heeft nieuwe dorpsdichter

Doel, het met uitsterven bedreigde Oost-Vlaamse polderdorpje in de schaduw van kerncentrale en molen aan de Westerschelde, heeft een nieuwe dorpsdichter. Frank De Vos won de DorpsDichterDoel-wedstrijd. Een jury bestaande uit de vorige dorpsdichter Mark Meekers, Dianne Nuyts, Willem Persoon, Karel Sergen en uw dienaar koos De Vos' inzending Habeas Corpus als beste uit de vele inzendingen. Frank De Vos vergeleek Doel al met een Gallisch dorpje aan de uiterste westkust, de laatste Doelenaars al met echte vrije Galliërs en Vlaams minister-president Kris Peeters met Julius Caesar. De nieuwe dorpsdichter hoopt dat Peeters gevolg zal geven aan zijn oproep om een moratorium af te kondigen op de afbraak van de huizen in Doel. Van Frank De Vos verschenen de bundels Infiniti (2007) en In omstandigheden (2008).

www.frankdevos.be

Eigenzinnig volk

Voor mijn blog Gebaande paden krijg ik hartverwarmend veel begrip, sympathie én - bijzonder welkom uiteraard - bijdragen uit alle windstreken. Hofleverancier is tot nu toe met verve mijn Achterhoekse vriend Hans Mellendijk, collega-dichter ook. Vanmorgen vond ik tussen mijn post niet minder dan twáálf foto's van paden die lopen waar dat niet gepland was. En allemaal uit Varsseveld, een gemeente die voor de Ministeries van Verkeer en Waterstaat en Ruimtelijke Ordening een hél moet zijn. Varssevelds eigenzinnige burgers trekken zich van de bouwtekeningen geen ene snars aan en trekken hun plan waar zíj, en geen ambtenaren aan tekentafels, dat nodig achten. Varsseveld is een revolutionair bolwerk van burgerlijke ongehoorzaamheid. Zouden er eigenlijk dorpen zijn waar iedereen zich wel netjes braaf aan de voorgeschreven trajecten houdt?
www.gebaandepaden.blogspot.com
Zelf spreekt Hans overigens van olifantspaden, zie:
http://smelsslems.web-log.nl/

De Fiere Stede

Even een kleine liefdesbetuiging. Ik heb met bijzonder veel plezier in Bergen op Zoom gewoond, een veel te weinig bekende beeldschone middeleeuwse stad. En met even veel genoegen woon ik tegenwoordig in het ook al fraaie Antwerpen. Er zijn maar een paar steden waar ik ook best zou willen en kunnen wonen. Bologna, München en....Gent. Gelukkig vertoef ik daar regelmatig, en de schoonheid ervan went nóóit. Dan ben je in York, of in Canterbury en dan denk je op sommige plaatsen: 'Goh, net Gent. Maar niet zo fraai.' Neem die Sint-Michielshelling met die indrukwekkende rij torens. Wat een pracht....

Een uitgebreide internationale jury stelde een lijst op met de meest authentieke historische plekken in de EU. Op de eerste plaats eindigde met een score van 88% de Abdij van Melk bij het Oostenrijkse Wachau (waar ik eerlijk gezegd nog nimmer van had gehoord). Een zeer fraaie tweede plaats was er, met 81%, voor de Oost-Vlaamse hoofdstad Gent, de Fiere Stede. Die bleef daarmee in de Top Tien Graz, Aix-en-Provence, Potsdam, Dijon en Bourgondië, Lyon, Ceský Krumlov (in Tsjechië), Edinburgh en York voor.

Toeristen vergapen zich terecht aan de Graslei, waarachter je op dat stoere Gravensteen de fiere Vlaamse vlag ziet wapperen. Een van mijn favoriete plekjes in de Arteveldestad is trouwens het Appelbrugparkje, waar je de Leie en de Schelde ineen ziet vloeien. Het is een piepklein stukje rust in het hart van de stad - nabij het wonderbaarlijk goed bewaarde stadsgedeelte Patershol -, waar je over het water heen naar de oude vismijn kunt turen. Het is een paradijs voor musjes, die je achter je rug door de bosjes kunt horen roetsjen en fladderen....

Onbevlekte dwazen

Het was in de vroege jaren tachtig dat ik helemaal weg was van het nummer Immaculate Fools van de gelijknamige Britse groep. Die is in onze contreien vrijwel onbekend gebleven. Kwam het nummer dankzij het wereldwijde web weer tegen, en ben onmiddellijk opnieuw verslingerd. Je moest dan in de jaren tachtig weliswaar de deur uit met een zonnebril op om niet verblind te worden door al die jongens die in Duran Duran of Kajagoogoo leken te spelen en al die meisjes die hun kapsel door de coiffeur van dienst lieten reneweren naar het model van dat van Lady Di, maar er werd óók muziek gemaakt die beklijft. Dat cello-intro, het strakke slagwerk, het bezwerende ritme. Ik neurie weer heel de dag We are enchanted! We are immaculate! We are selected!
http://www.youtube.com/watch?v=7uxLJRtPc6o

Woef Tjielp Knor

Henk van Zuiden stelde voor de Amsterdamse Uitgeverij Maarten Muntinga weer een bloemlezing samen voor de reeks Rainbow Essentials. In die serie verschijnt, dixit de flaptekst, poëzie van belangrijke Nederlandse en buitenlandse dichters. Deze keer sprokkelde Van Zuiden de mooiste gedichten over dieren. In Woef Tjielp Knor is ook mijn gedicht Torenvalkje opgenomen. Behalve van uw dienaar zijn er bijdragen van onder meer Wilfried Adams, H.H. ter Balkt, Herman de Coninck, Job Degenaar, Remco Ekkers, Guillaume van der Graft, Dick Hillenius, C.O. Jellema, Rutger Kopland, Joke van Leeuwen, Hanz Mirck, Nanne Nauta, J.W. Oerlemans, Cees van der Pluijm, Roel Richelieu van Londersele, K. Schippers, Tymen Trolsky, Leo Vroman, Elly de Waard en Koos van Zomeren.

Woef Tjielp Knor - De mooiste gedichten over dieren, samenstelling Henk van Zuiden, Rainbow Essentials, Uitgeverij Maarten Muntinga, Amsterdam (ISBN 978-90-417-4059-5), € 9,95

De lente naakt....

Als straks in de Kruidtuin de gunnera uitgepakt wordt gaat de lente beginnen. Maar ook aan allerhande kleine fenomenen kun je merken dat het mooie jaargetijde nadert: onze paardenkastanjes beginnen al heel voorzichtig te botten. Nog even geduld en het uitzicht uit mijn werkkamer is weer volledig groen....

Krulsnor....

Plezant bericht in de mailbox van Willem Houbrechts (ook bekend als de dichter Rudy Witse), die me complimenteert met mijn bundel Lambertus van Sint-Omaars beschrijft de wereld: "Heb met veel plezier je bundel gelezen: forse poëzie, mooi taalgebruik, aangenaam en niet voor de hand liggend ritme, compacte zegging mèt inhoud: bravo op alle terreinen! Veel beter dan het 'aanstormend talent' dat met de regelmaat van de klok de hoogte ingeschreven en gepraat wordt, prijzen verzamelt, overal diepzinnig doet maar vergeet poëzie te schrijven!" Mijn snor krult....

Stroom vloeit weer rijkelijk

De nieuwe Stroom is uit, gratis te downloaden vanaf het internet. Hoofdredacteur François Vermeulen is reeds aan zijn 32ste aflevering toe. In dit nummer werk van onder meer Emma Crebolder, Marleen De Crée, Jos Daelman, Maria van Dalen, Frans Hoppenbrouwers, Frédéric Leroy, Romain John Van de Maele, Roger Nupie, Annmarie Sauer en Margreet Schouwenaar. Voor de minibloemlezing die ik voor elke Stroom samenstel speurde ik deze keer naar spiegels. Mijn vriend Ron Scherpenisse zorgde voor de illustratie.
http://users.telenet.be/francois.vermeulen1/Stroom%20nr%2032.pdf

Populaire papyrus

Geertje was letterlijk nog geen halve minuut binnen met een vers verworven papyrus of Zoeteke en Stefke waren er als de kippen bij om van het frisse groen te eten. Héérlijk vinden ze dat, een nieuwe papyrus. Lusten ze nog liever dan kattengras....

Geef ons heden....

Mijn collectie boodschappenlijstjes uit kunnen breiden met een exotischer exemplaar dan gewoonlijk, gevonden bij de Delhaize in de Museumstraat. Chinees, me dunkt. Weet alleen niet of ik het ding in de juiste houding in heb gescand. En al evenmin wat de symbolen betekenen. Maar ik schat in dat er eerder kroepoek, rijst en sojascheuten aangeschaft moesten worden dan beulingen, bloemkool en patatten....: www.geefonsheden.blogspot.com

Eerbetoon aan Tony Mafia

'Ik heb hem opgezet / als geheugenverschrikker // te hol, te dun, te zwak / om een winters verleden te doorstaan // hij geeft niet eens een schaduw af -' Zo opent het gedicht De dubbelzwerver van Lucienne Stassaert. Ze schreef het bij The doubledrifter, een tekening van de kunstenaar Tony Mafia zaliger nagedachtenis. Nou mag die dubbelzwerver wel niet eens een schaduw afgeven, Tony Mafia (op onderstaande foto zittend in de zon) doet dat nog steeds. Niet minder dan tien dichters uit Nederland en Vlaanderen immers lieten zich nog onlangs tot poëzie inspireren door een werk van Mafia (1931-1999). De verzen die dat opleverde zijn verschenen in Black Sun, een uitgave van de jonge Demer Press in het Limburgse Diepenbeek. De omslag van de bundel wordt gesierd door twee werken van Mafia's hand: een monoprint op het voorplat, het olieverschilderij The bather op de achterkant. Van elk van de tien dichters is een gedicht opgenomen, dat ernaast in Engelse versie is afgedrukt. De vertalingen zijn van John Irons en van Annmarie Sauer, op het moment van diens overlijden Mafia's vrouw.

Black Sun bevat verrassend sterk werk. Zo opent het boek met 'Veel had ik verwacht, vernedering, / pijn en verlossing, maar niet de vraag / of dit offer wel voldoende zou zijn.' van Albert Hagenaars (Hemelvaart). In De vijver haalt Rose Vandewalle herinneringen op aan de schilder, en zijn tijd in Hoboken, met 'Al onze zinnen op scherp': 'Het is mijn hart dat hier wordt geraakt. / Het onbeschrijflijke van jaren en jaren.' Roger Nupie ontleedt Mafia's borstelstreken met uiterste precisie in De baadster: 'Ben ik hier, kale kamer, ijzeren ledikant, / raam dat opent op niks & nergens? [....] Jouw visie is je dagdroom, / nachtmerrie, schemerangst. / Hoe argwanend toch, hoe misleidend / wie de wereld ziet vanuit jouw oog.' Paul Gellings (foto hieronder) schreef bij het schilderij Crying het vers Verdriet. Ook hij probeert zich in de blik van de schilder te verplaatsen: 'Zien we wat jij ziet in het prisma van je eigen traan?' Annmarie Sauer vermant zich met verve en registreert in Vertroosting der dingen haarfijn wat haar altijd bij zal blijven: 'Pen penseel palet / met werktuigen leeft het leven / en dan dat laatste rood / het kleinste penseel / minuten / voor de vunzige vale dood.' Aangrijpend.

Joris Iven gebruikte het werk Hospitals als basis voor zijn Ziekenhuizen. Ook hij volgt Mafia's markante handschrift: 'Je borstel was grillig, als je wildste dans. Nu dans je weg van haar. / Blijf hier, zeg ik, zeg ik, nu je al sinds zo veel jaren bent weggegaan.' Na Stassaerts De dubbelzwerver volgt dan Tony Dean Mafia, het gedicht dat Willie Verhegghe schreef bij een foto van de betreurde kunstenaar. Ook bij hem is er dat sterk visuele aspect: 'Ik kniel voor je neer, Tony, en vraag je om me / - al was het maar gedurende één seconde - / in de ogen te kijken, / de blik weg van het witte zand. / En te praten over Indianen / en hun tranen.' (Mafia was de zoon van een Cherokee) Wim van Til (foto onder) beschrijft indringend Deze boomgaard: 'Deze bomvolle boom, deze schrik in de tuin, / deze gevlekte huid, haar gestreepte gelaat. / Zij is zo naakt, zo zonder onderkomen. / In een oogwenk is alles verdwenen, volbracht.' Dichteres Hannie Rouweler sluit de rij met De genesis van creatie (geschreven bij het doek The tearful eye of God), waarna Black Sun besluit met een beknopte biografie van Tony Mafia. Die mag tien jaar na zijn verscheiden vanuit de eeuwige jachtvelden neerzien op een liefdevol vervaardigd eerbetoon.

Black Sun - A tribute to Tony Mafia, gedichten van tien dichters uit Nederland en Vlaanderen, Demer Press, Diepenbeek (ISBN 978-90-813070-6-2)

Ogenschijnlijk onveranderd

Onlangs had ik het over de Zwitserse strooikaas, waarvan naar mijn beleving de taps toelopende verpakking nimmer veranderd is. Eenzelfde idee had ik bij de reparatiedoos voor mensen met fietspech, van Simson. Maar dat bleek een verkeerd. Viel me op toen ik op twee Simson-doosjes stootte, een oude en een nieuwe versie. Natuurlijk lijken ze wel op elkaar, maar de verschillen zijn duidelijk. De jongste versie heeft een oerdegelijke herenfiets op het deksel afgebeeld, van een model waarop ik me eigenlijk alleen zwaar gereformeerde mannenbroeders kan voorstellen....

Spolderen

Ik vroeg me altijd af waar die dotjes mos op onze cour vandaan kwamen, maar Geertje loste dat raadsel op. Op de muur naast onze binnenplaats groeit mos, en onder dat mos wonen allerhande kevertjes en torretjes. En daar zijn merels dol op. Ze vertelde me dat die mooie vogeltjes het mos loswroeten om bij hun delicatessen te kunnen. En zo ontstaan er fascinerende patronen groene hoopjes. Een werkwoord bestaat er niet voor. Het aardigst is nog de term die ze gebruikt om te omschrijven hoe vogels zich in plasjes water of vijvertjes met de vleugels heen en weer bewegend wassen: spolderen. Het staat niet in de woordenboeken, maar ik vind het een sprekend infinitief.

Negatief van Salzburg

Salzburg is een mooie stad. Maar zo mooi als op deze ansicht aanschouwden wij het niet. De dagen dat wij er vertoefden waren grijs en bijzonder nat. Het schijnt er sowieso vaker te regenen dan dat de zon er schijnt. Alleszins leverde mijn verblijf aan de geboortestad van Mozart een gedicht op:

Negatief van Salzburg

Deze afdruk van taal ontwikkelt zich wiegend
naar een bijgesteld beeld: zo zwaar regent het
dat de bomen buigen door dit grijze scherm.

De wereld lijkt wel ouder dan zij is. Hier, midden
in Europa, klotst de Salzach zich onder kreunende
bruggen door in een stollend tableau vivant.

Ik denk dat er klokken luiden, maar hoor ze niet.


Verschenen in de bloemlezing Afglans - Gedichten 1972-1997, Uitgeverij WEL, Bergen op Zoom (ISBN 90 62 30 080 4)

Vintage Antwerpen

Allez vooruit: Vintage Antwerpen is weer om te lachen. Danny Braem amuseert me dagelijks met de bijschriften die hij verzint bij oude prentjes en foto's. Hij kan geen antiquariaat, bric-à-bric-erie, brocantewinkel of rommelmarkt passeren zonder zich er van te vergewissen of er geen dozen met verdwaald geraakte plaatjes te vinden zijn die hij kan gebruiken. Tot mijn dagelijkse kost behoort:
http://vintage.charmantwerpen.be/

Roekeloos megalomaan

Ze zijn er nog, gedreven literatoren die vinden dat er een tijdschrift opgericht moet worden om den volke van de in hun ogen juiste benadering van De Schone Letteren kond te doen. Waar her en der literaire tijdschriften (Bunker Hill, Krakatau) sneuvelen is er nu de nieuweling Kluger Hans, genoemd naar een paard dat kon rekenen. Dat reageerde op vragen met hoofdknikken en neenschudden en tikte getallen met zijn voorbeen, zoals zijn eigenaar hem geleerd had. Het voorblad getuigt al van optimisme. Maart 2009 1ste jaargang staat er onder een 1 met een pijltje eronder te lezen. Het pijltje zal, zo doet de opmaak vermoeden, de volgende keer onder de 2 staan. En vermits er doorgenummerd wordt is de redactie vast van zins om minimaal nummer 10 te halen, hetgeen - zo leert de geschiedenis van veel letterkundige periodieken - bepaald geen evidentie is.

De redactie van Kluger Hans bestaat uit Bart De Block, Marie Meeusen, Olaf Risee, Reinout Verbeke, Joris Vercammen en de tegenwoordig quasi onvermijdelijke jonge poëten Xavier Roelens (recentelijk bij Contact gedebuteerd met Er is een spookrijder gesignaleerd - de man met de krulletjes) en David Troch (van wie lest, bij het Poëziecentrum, ook een eerste bundel verscheen: laat[avond]taal - de man met baard en lange haren). Ze staat voor 'een literatuur die het contact zoekt met de omringende wereld, die het poëtische in de werkelijkheid blootlegt en die pragmatisch is': "Kluger Hans draagt geen fundamentele waarheden uit, maar heeft wel iets te zeggen. Het (waarnaar verwijst het?) wil teksten die zulke betekenissen dragen, ruimte bieden, in klassieke en minder klassieke vormen, op papier en online, op podia en Facebook. Kluger Hans is roekeloos megalomaan in zijn ambities." Dat belooft.

Het eerste nummer biedt poëzie van Juliana Spahr (uit het Engels vertaald door Bart De Block), een essay van Jan Balaban (uit het Tsjechisch vertaald door Edgar De Bruin), proza van debutant Jan Deuvaert en Xavier Roelens' visie op de bloemlezing Hotel New Flandres - 60 jaar Vlaamse poëzie 1945-2005. Olaf Risee tenslotte verwijt in De bries van ventilatoren Ilja Leonard Pfeijffer dat hij zelf verworden is tot het soort mandarijn waar hij zich tien jaar geleden nog zo fel tegen kantte: "Wie nooit zijn mening verandert, denkt niet na. Het cruciale punt in dezen is echter geloofwaardigheid. Bij Pfeijffer is het gegoochel met meningen een doel op zich. Het is een trucje om zichzelf een schijn van mysterie aan te meten, om net iets interessanter te lijken dan hij werkelijk is. Niet omdat hij daadwerkelijk twee keer over de kwestie heeft nagedacht. Achter de façade schuilt de leegte." In de aanloop naar de verkiezing van de Dichter des Vaderlands trok Pfeijffer de aandacht met een foto waarop hij voor zijn boekenkast bloot in de bank poseert. Risee persifleert die in deze eerste Kluger Hans met een knipoog: ook hij poseert naakt voor zijn boekenkast, maar dan niet met een slappe plasser zoals Ilja Leonard maar met een ferm gezwollen piemel. Ach ja....

www.klugerhans.net

De Raadselen des Levens

Kuierde door het groen. Kwinkelerende koolmeesjes. Huppelende konijntjes. Zwevende reigers. Natte regen. Best ontspannend somwijlen. Maar ook op d'n buiten word je geconfronteerd met de Raadselen des Levens. Zo stuitte ik op een plukje kreupelhout, waarin een eenzame lantaarn hangt. Hoe komt die daar terecht? Wie heeft hem daar met welk doel opgehangen? We zullen het waarschijnlijk nooit te weten komen....

De Moderniteit

Zit te bladeren door een oude jaargang van De Tijd, het inmiddels reeds lang verdwenen opinieweekblad dat nog eerder zelfs een heus dagblad ('voor katholiek Nederland' nog wel) was. Het nummer van 30 september 1983. Het is de tijd van de Brede Maatschappelijke Discussie over de kruisraketten, van Reagan en Andropov, van Doe Maar en van meisjes met getoupeerde kapsels. Amper een kwart eeuw geleden, en al zo ver weg. Wat te denken van de advertentie waarmee Brother 'de dunste en de lichtste schrijfportable' aanprijst? 26 jaar geleden, en een laptop leek net zo 21ste eeuws als nu een retourtje maan. De Moderniteit was anno 1983 de facto nog gewoon een draagbaar schrijfmachientje in een attaché-koffer....Kostte fl 775 (gúlden, hè). Voor fl 499 had je er ook al een, maar dan zonder geheugen....

Een aangename kennismaking

Een van de leukere herinneringen die ik aan onze Zoo heb is een ontmoeting met Zidane. Niet Zinedine, de briljante voetballer en kopstoter, maar een okapihengst. Ik was eens op bezoek achter de schermen van de dierentuin toen ik zijn hok passeerde. Dat stond open omdat een verzorgster bezig was zijn maaltijd in orde te brengen. Hij was nieuwsgierig en kwam even kennismaken. En de verzorgster was zo goed het tafereeltje vast te leggen. De huid van een okapi óógt overigens niet alleen als fluweel, ze voelt ook zo aan....