zondag 30 september 2007


Waarborg
Naar het schijnt zijn er mensen (overwegend van de andere kunne) die in één oogopslag zien waar het om gaat, maar ik was bij het uitruimen van een doos oude spullen aangenaam verrast door de eenvoudige schoonheid van bovenstaand ‘ding’ zonder te weten wat het was. Die strakke geradeerde lijnen, die mysterieuze rondjes….Doe er een kader om en het is conceptuele kunst! Het betreft echter slechts de achterkant van een verpakkinkje drukknopen van de Grand Bazar. Gewaarborgd roestvrij, dat wel!

zaterdag 29 september 2007


Ouderwetsch
Dat je in Roubaix aan het kuieren bent, en dat je je bewust bent van iets eigenaardigs maar niet van wát dan precies. En dat het dan ineens begint te dagen, vooral nadat je rondom je naar boven hebt gekeken. Miljoenen en miljoenen zijn er hier - met geld uit Parijs, of Brussel? - gespendeerd om een fonkelnieuw en hypermodern metronet aan te leggen met aansluiting op het grote Noord-Franse netwerk, maar de gemeente heeft klaarblijkelijk geen geld voor een centrale antenne-installatie. Robekenaren hebben geen kabel, maar plukken hun televisieprogramma’s nog ouderwetsch met een dakantenne uit de lucht. Ik ben van de generatie die antenneloos opgroeide, plotsklaps bossen stalen constructies naar de hemel zag groeien en die ook weer volledig zag verdwijnen. Testbeeld en bordjes met Storing – Even geduld a.u.b. komen me voor ogen. En als je het Te Deum van Marc-Antoine Charpentier in je hoofd hebt, raak je dat niet makkelijk kwijt….

http://www.youtube.com/watch?v=pLVWOuwsl7c

vrijdag 28 september 2007

Een toepasselijk gedichtje van Willem Hussem, uit de bundel Breels aan de vleet (Bezige Bij, Amsterdam, 1971):

zodra het dag wordt
vergaderen de mussen
in de boom voor mijn huis
zwijgzaamheid of luidruchtigheid
kondigt slecht of goed weer aan
vanmorgen mis ik hun gesprek
het mist

Red de mus!
De stad Antwerpen is in actie geschoten om het mussenbestand terug op peil te krijgen. Of dat gaat lukken is maar de vraag, want het aantal mussen in het centrum van grote steden is de voorbije twintig jaar gedaald met niet minder dan 95%! Dat komt omdat er in nieuwbouw amper meer gewerkt wordt met dakpannen (waar de vogels graag onder kruipen), en er tout court teveel nieuwbouw wordt gepleegd. Daardoor verdwenen talloze terrains vagues, de veldjes en achteruitjes met wat struikgewas en hagen waar de mus, de passer domesticus, het liefst vertoeft. De stad Antwerpen voert nu actie onder het motto Red de mus, plant een haag, en biedt mussen- en mini mussenpakketten aan. Men spoort mensen aan meer streekeigen hagen te planten. Met name de liguster is aantrekkelijk voor de mus. Hetzelfde geldt voor Gelderse roos, haagbeuk, hazelaar, meidoorn en sleedoorn. Hopelijk groeit het aantal mussen. Het zou doodzonde zijn als we het sympathieke diertje helemaal kwijt zouden raken. Het is niet alleen een sympathiek vogeltje maar ook (doordat we er zo aan gewend waren wordt dat wel eens vergeten) een beeldschoon.

donderdag 27 september 2007


De Antiek & Verzamelkrant
Een paar maanden geleden werd ik naar aanleiding van mijn bloemlezing Nu weer de kermis gloeit met duizend lichten geïnterviewd door journaliste Janneke van der Veer. Ik was het eigenlijk al vergeten. Bij de post zat vandaag een nummer van de Antiek & Verzamelkrant. 23ste jaargang al. 238ste nummer. ‘Waar heb ik dat nou weer aan te danken?’, vroeg ik me al bladerend af. Fantastisch tijdschrift. Schitterend geïllustreerd. Ik wist niet dat er zulke ‘vakbladen’ waren. Reportages over mensen die Zündapp-buikschuivers verzamelen en opknappen, of de oudste dozen Lego koesteren, of brandplaatjes van verzekeringsmaatschappijen. Of… een collectie aanleggen van gedichten over kermis natuurlijk, want Janneke van der Veer ondervroeg me voor de Antiek & Verzamelkrant. Ze maakte er een leuk stuk van.
Hoewel Giacomo Leopardi als dichter bij ons niet echt een grote naam heeft, is hij zeker geen volledig onbekende. Zo werd hij openlijk bewonderd door zulke uiteenlopende collegae als J.C. Bloem en Lucebert. Hierbij, ook in een vertaling van Frans van Dooren, Scherts:

Toen ik als jongen bij
de muzen in de leer kwam, pakte een
van hen mij bij de hand en leidde mij
een hele dag alleen
daar in die werkplaats rond
langs alles wat er stond.
Zij toonde me een voor een,
mijn interesse ziende,
de werktuigen van ’t vak
en ’t doel waarvoor zij dienden,
want proza en poëzie
waren haar oudste vrienden.
Ik keek en vroeg verwonderd:
‘Muze, waar is de schaaf?’ Zij zuchtte en sprak:
‘De schaaf is bot geworden, we doen zonder.’
‘Maar moet een schaaf dan niet
geslepen worden,’ vroeg ik, ‘als ze slijt?’
‘Jawel,’ antwoordde zij, ‘maar ’t schort aan tijd!’

Actuele oude gedachten
‘Wie tegen andermans verwachting in de juiste afloop van iets heeft voorspeld, moet niet denken dat degenen die het niet met hem eens waren, wanneer ze dat gezien hebben, hem gelijk zullen geven en hem wijzer en verstandiger zullen noemen dan zich zelf. Want ze zullen ofwel de gebeurtenis zelf of de voorspelling ervan ontkennen, ofwel aanvoeren dat een en ander verschilt wat betreft de omstandigheden, ofwel op een of andere manier motieven uitvinden waarmee ze zich zelf en anderen tot de overtuiging proberen te brengen dat hun mening juist was en de tegenovergestelde onjuist.’ Wijze woorden. Van de 170 jaar geleden overleden Giacomo Leopardi, wiens Gedachten ik aan het lezen ben. Nog een: ‘Het is eigenaardig om te zien dat bijna alle mensen die iets te betekenen hebben, in hun optreden gekenmerkt worden door eenvoud en dat tegelijkertijd eenvoud bijna altijd wordt opgevat als een bewijs van onbetekenendheid.’ De Pensieri van Giacomo Leopardi (1798-1837) werden vertaald door de onvolprezen Frans van Dooren zaliger nagedachtenis. Deze briljante vertaler was zo’n voorbeeld van iemand die iets te betekenen had, en daarbij zeer eenvoudig bleef. Ik heb het geluk gehad kennis met hem te mogen maken. We lazen in 1988 allebei voor op de Bikse Fiste, het jaarlijkse festival in Hilvarenbeek. Vlak voor zijn dood twee jaar geleden werd Frans nog geridderd door de Italiaanse staat voor zijn onverwoestbare verdiensten voor het verspreiden van Italiaanse literatuur in het Nederlandse taalgebied. Denk alleen maar aan Gepolijst albast, de monumentale bloemlezing die hij samenstelde uit acht eeuwen Italiaanse poëzie.

woensdag 26 september 2007


Onbeleefd
Ik werd wakker omdat onze Stef uitermate tevreden op mijn borst stond te spinnen. Het eerste wat ik vandaag zei was dan ook: “Het is onbeleefd om op mensen te gaan staan.” Geef toe: dat hoor je niet dikwijls.

Tip
Iets reusachtigs dat er vederlicht uitziet. Dat is de ondertitel van ’t Vliegend Eiland. Sinds ik deze blog heb ontdekt, ga ik dagelijks een kijkje nemen om te zien wat de blogbaas nou weer voor verrukkelijks heeft toegevoegd. Doe jezelf een plezier en breng eens een bezoekje aan http://vliegendeiland.blogspot.com/

dinsdag 25 september 2007


Klein maar fijn
Een kleine maar fijne tentoonstelling is Act Without Words / Nieselregen van Bert Timmermans, bij Tramway Anversois. Het hoeft niet altijd een lege fabriekshal of een voormalige school te zijn om kunst tot haar recht te laten komen. Dat toont deze expositie in een bescheiden voor- en opkamer wel. Voor ongeoefende beschouwers is er misschien sprake van een deficiëntie aan herkenbaarheid, maar wie uit een traditionele kijkhouding kan stappen ziet in het werk van Bert Timmermans al snel duidelijke, naar vervorming neigende voorstellingen. De serie Nieselregen werkt charmerend en vervreemdend tegelijk. Timmermans bewerkt kleine oppervlaktes met guazzo, inkt, oliepastel en potlood. Bij de quasi monochrome reeks Act Without Words komt daar nog eens plastic folie bij. Die geeft een mysterieuze glans aan wat studies van verlaten slagvelden lijken. Hoewel onderling ontegenzeglijk wezenlijk verwant, staat elke afbeelding bol van het onherhaalbare. Bert Timmermans is een verbeten, trefzekere zoekende die weerbarstige beelden creëert waarin alle betekenis uit spanningsvelden lijkt te emaneren. Hij komt niet met slotsommen. Prikkelend, hypnotiserend werk. Met sterke titels. Über dem Narbengelände bijvoorbeeld. Of Mais maintenant on est en janvier. Tramway Anversois biedt de bezoeker een beschouwing over het werk van Bert Timmermans van de hand van Björn Schmelzer aan. De moeite van een bezoek waard!


De expositie loopt tot 14 oktober 2007. Tramway Anversois, Boudewijnssteeg 7, 2018 Antwerpen, is open op zaterdag en zondag van 11 tot 18 uur of op afspraak (03 - 233.60.28 of 0497/39.52.84).

www.tramwayanversois.be

maandag 24 september 2007


Een man naar mijn hart
Diep mijn denkbeeldige petje afgenomen voor mijn vriend Ad Verbraak. Ik dacht een zeer lastige opdracht voor mijn quizmaat gevonden te hebben. Ik had hem de hoezen van Revolver van The Beatles en Bee Gees’ 1st, alsmede van The Manfred Mann Album gemaild met de vraag wat de link tussen die drie is. Dat het allemaal om Amerikaanse persingen ging, antwoordde hij. Waarin ik hem gelijk moest geven. Maar dat bedoelde ik niet. O, dan was het Klaus Voorman, de man in het midden van Manfred Mann. Deze Duitser was niet alleen bassist, maar ook ontwerper. Hij tekende voor de hoezen van Beatles en Bee Gees! En dat floept hij er dan zomaar uit. Man naar mijn hart.

http://www.artus.be/auteur.php?auteur=7

Oranje kerk
Nu regent het, en de herfst lijkt in gang gezet. Maar vanmorgen toen ik buiten stapte deed vroeg zonlicht nog even of het zomer was: onze Sint-Joriskerk, normaliter stralend in verschillende tinten wit, leek door de bijzondere lichtval wel oranje….

zondag 23 september 2007



Expositie en boek voor schilder Jan Wessendorp
In Brugge de opening bijgewoond van de grote overzichtstentoonstelling van Jan Wessendorp, in de Jan Garemijnzaal in het Belfort. Behalve Jan Wessendorps knappe schilderijen zijn er beelden van Hubert Minnebo te zien. Jans werk komt mooi tot zijn recht in die stijlvolle ruimte. Blijvender dan de expositie is Schilder Jan Wessendorp (Uitgeverij Kleinood & Grootzeer, ISBN 978 90 78844 37 0). Dat kloeke boek werd bij deze gelegenheid ten doop gehouden. Het is zeer mooi vormgegeven door Gerrit Westerveld. Jan Wessendorps werk is er smaakvol in gereproduceerd. Het boek bevat behalve beschouwingen gedichten van Albert Hagenaars en mijzelve. Voor meer informatie betreffende dit werk klikke men naar http://www.gezienjan.nl/

Bert Bevers, Albert Hagenaars en Auke van der Heide leverden bijdragen aan het boek Schilder Jan Wessendorp. (foto Siti Wahyuningsih)

Siti Wahyuningsih, Jan Wessendorp, Bert Bevers en Albert Hagenaars tijdens de vernissage van Jans overzichtstentoonstelling. (foto Gerrit Westerveld)

Uitgever en vormgever Gerrit Westerveld geniet van een Brugse Zot. Achter hem keuvelen Bert Bevers en Adriaan Verkade. (foto Luci Van As)

zaterdag 22 september 2007


1957
Vandaag is het exact vijftig jaar geleden dat ik voor mijn gevoel toch min of meer plotseling een broertje kreeg. Onze moeder zaliger nagedachtenis, op de oudste foto tussen Peter Bevers (links) en Bert Bevers in, verzekerde me later dat zijn komst absoluut niet onaangekondigd was. Een halve eeuw geleden. Samen meer dan honderd jaar. Tempus fluit….

vrijdag 21 september 2007


Avonturen in een Nieuwe Wereld
Hoewel het Witte Huis het tot op de dag van vandaag vanzelfsprekend vehement ontkent, had wereldwijd zelfs het rapaille vanaf dag één van de voorbereidingen op de overval op Irak in de smiezen dat het hier om een veroveringsoorlog zou gaan. Dat het niet om de verspreiding van democratie zou gaan, maar om olie. Zie welke belangen de familie Bush verdedigt, en je hoeft daar geen tekening bij te maken. Het mag natuurlijk wel. Politiek cartoonist Vince plaatste bijgaande prent al in januari 2003 in Le Soir Magazine. En die blijft hoogst actueel. Zeker nu zelfs Alan Greenspan, tot voor kort baas van de Amerikaanse Federale Bank, in zijn memoires The Age of Turbulence: Adventures in a New World ronduit stelt dat Bush deze oorlog alleen begonnen is om een grotere controle op de olieproductie in Irak te krijgen. Greenspan was niet minder dan negentien jaar de belangrijkste bankier van de Verenigde Staten van Noord-Amerika, en ik had van hém niet verwacht dat hij zo ferm stelling zou nemen. De wonderen zijn de wereld nog niet uit….

donderdag 20 september 2007


De € moet promoveren!
Lees tussen alle dagdagelijkse quisquiliën in De Standaard zojuist ook het bericht dat € 1 momenteel $ 1,4017 waard is. Zeg maar $ 1,40. Ik vind dat een heftig bericht. Dat is niet zomaar iets, hè? Vergeet de enorme symboolwaarde niet die altijd van de dollar uit is gegaan. Neem alleen al de plaats die het teken $ in Microsoft Word bij de symbolen inneemt: op de bovenste rij het vierde na !, " en #. De € vind je pas in het zestigste rijtje…Daar moet verandering in komen! Omhoog met die €!

woensdag 19 september 2007


Allen of velen?
Benieuwd of het kardinaal Francis Arinze zal lukken de tekst effectief overal aangepast te krijgen. Arinze, prefect van de Vaticaanse Congregatie voor de Eredienst, stoort zich al geruime tijd aan een ernstige vertaalfout die in sommige landen in de liturgie is geslopen. Het gaat om de meest centrale liturgische tekst die de katholieke kerk kent: “…dit is mijn Bloed dat voor u en alle mensen wordt vergoten tot vergeving van de zonden.” In de Latijnse grondtekst, gebaseerd op de evangelies, wordt echter de term pro multis gebruikt, hetgeen ‘voor velen’ betekent (pro omnibus komt nergens voor). Zowel de Willibrord- als de Nieuwe Bijbelvertaling gebruiken bij Jezus’ instellingswoorden ook die term, ‘voor velen’. Het is vanuit theologisch oogpunt natuurlijk ook niet zómaar een vertaalfoutje: ‘voor allen’ impliceert dat alle mensen, ongeacht hun relatie met Christus en de kerk gered zouden zijn. De vertaling ‘voor velen’ maakt duidelijk dat Christus’ verlossing weliswaar aan alle mensen wordt aangeboden, maar dat dit niet betekent dat uiteindelijk allen in de hemel komen. Boeiende kwestie. Deed me er de bijbel weer eens bij pakken. Matteus en Markus bezigen allebei ‘voor velen’, Lukas houdt het op ‘voor u’ en Johannes heeft het er tout court niet over….

dinsdag 18 september 2007

Marina revisited
Zit nu dus wel de godganselijke dag met Marina in mijn hoofd. Waarmee ik niet de enige ben, want daarstraks schoot me de nep-Heinz uit de onvolprezen reeks Heinz van Windig en De Jong te binnen:



Marina blijft scoren
Soms kom ik op een rommelmarkt een aantrekkelijk geprijsde accordeon tegen. Dan wik ik en weeg ik, want ik droom namelijk regelmatig dat ik zo’n instrument omhang en er vanaf minuut één virtuoos op speel. Om die illusie gaaf te houden heb ik nog nooit tot aankoop besloten. Gelukkig deed Rocco Granata zulks ooit wél. Anders had hij misschien wel nooit Marina verzonnen. Daar had deze uitermate sympathieke artiest in 1959 een wereldhit mee. Het is een van de oudste liedjes die ik me van de radio kan herinneren. En het wordt nog steeds gewaardeerd: in de Chart Show van de Duitse televisiezender RTL werd Marina uitgeroepen tot de beste ‘Italo-hit’ aller tijden. Ach, hoe ontroerend fraai kan Granata zijn trekzak bespelen. Bekijk het maar eens via onderstaande link. Bravissimo, Rocco!

http://www.youtube.com/watch?v=0wXiJgCRH4Y

maandag 17 september 2007


Poëtische natuurbescherming
Ik ben geen dendroloog. Ik verleende mijn poëtische medewerking aan de bloemlezing Kastanjegedichten, die Nanne Nauta samenstelde in een poging iets te doen tegen de oprukkende mineermot die de kastanjes kaalvreet zonder dat hij een natuurlijke vijand te duchten heeft. Dat wel. En ik schreef het gedicht Dikke boom bij de imposante platanus x acerifolia op het Gouvernementsplein in mijn geboortestad. En daarmee heb ik aan natuurbescherming gedaan! Al surfend kwam ik op de webstek van Cultureel Brabant namelijk de interessante reeks Bijzondere Brabantse bomen van Han van Meegeren tegen. En volgens Han hoeft niemand voortaan bang te zijn dat een overheid een vinger naar de boom in kwestie uitsteekt, want: “Je kunt geen boom kappen waar een dichter zijn loflied op geuit heeft.” Het is maar dat u het weet…

http://www.cubra.nl/bomen/boomvandeweek/bergenopzoombertbeversplataan/bergenopzoombertbeversboom.htm

zondag 16 september 2007


Zo leer je vogels kennen
‘Gemiddeld drie en twintig gram weegt een Witte Kwikstaart. Dat wil zeggen, dat we hem per brief dus juist niet meer met een postzegel van twaalf cent zouden kunnen versturen.’ Zo begint het lemma over dit mooie vogeltje, eind jaren vijftig verschenen in Zo leer je vogels kennen. Als kind spaarde ik de plaatjes die je moest inplakken in deze uitgave van Riz La + (u weet dat u dit niet moet uitspreken als Rizla Plus maar als Riz La Croix, de naam van de firma die het vloeipapier vervaardigt?). In de loop der jaren raakte ik dat boekje kwijt, en nu vond ik het terug. Voor een euro. Helemaal compleet: álle plaatjes zitten er nog in! De aanhef van deze notitie, die ik me trouwens nog uitstekend kon herinneren, doet me aan een grapje van Bette Midler denken. Die stond eens op een podium, met een heftig decolleté waar haar imposante borsten uit púilden. Midler: “You would like to know what they weigh, don’t you? I wont’t tell you. All I wanna tell you is that it would cost $ 29,75 to send them to Des Moines, Iowa....”

zaterdag 15 september 2007

Dakdichters gevraagd
Over enig literair talent beschikken lijkt me mooi meegenomen, expliciet wordt daar echter niet om gevraagd. Maar als je bij deze firma solliciteert moet je in elk geval géén last van hoogtevrees hebben….:

vrijdag 14 september 2007


Borgerhout heeft unicum
Het is volslagen triviaal, maar aardig om te weten dat Borgerhout een unicum in huis heeft: voor de ingang van het districtshuis (dat tot de grote fusie het gemeentehuis was) aan het Moorkensplein ligt een steenblok van 14,10 meter met een gewicht van 40 ton. De heren Velce en Cornet (zij waren, zo staat in de kolos gebeiteld, ‘ontginners van steengroeven te Escozyn’ – een naam die op Google merkwaardigerwijze geen enkele treffer oplevert) schonken het blok ter gelegenheid van de Wereldtentoonstelling, die in 1885 in Antwerpen plaatsvond. Het is het grootste gehouwen steenblok van gans België!

donderdag 13 september 2007

Bonzo op herhaling
Goed nieuws. Als ik het interview in het blad Revolver met Neil Innes mag geloven werkt The Bonzo Dog (Doo-Dah) Band momenteel aan een nieuw album. Zonder Vivian Stanshall uiteraard, die maar 51 mocht worden en in 1995 stierf. Een van de elpees die ik indertijd helemaal uit mijn hoofd kende was Tadpoles, met klassiekers als Hunting Tigers Out In India, By A Waterfall en Canyons Of Your Mind. Kostelijk is ook nog steeds de Monty Python-achtige inleiding op het nummer Shirt. In een tijd dat je naar Paramaribo moest als je een Surinamer wilde zien was Londen al een voorafspiegeling van de mulitculturele samenleving die nog vorm moest krijgen:

Radioreporter:
Excuse me, sir, would you mind talking to us about shirts?
Hey, what?
About shirts.
Shirts?
Yes.
I’ve got plenty at home.
Heh…good grief…
And here comes a lady with an enchanting…little…kangaroo. …and I’m going to ask her something about shirts. No I’m not…because she’s giving me a rather vulgar sign..Uh..would you…’scuse me…would you mind…we’re talking about shirts.
Eh?
About shirts.
Shirts?
Yes. The problem of shirts. The kind of…y’know…are they necessary? Shirts.
[Foreign accent] Where it is?
Yes…where it is. Where is shirts?
I don’t know.
You don’t know? Umm…oh dear…

Behalve Tadpoles (1969) verschenen van The Bonzo Dog Band Gorilla (1967), The Doughnut In Granny’s Greenhouse (1968) en Keynsham (1969). Het laatste album, Let’s Make Up And Be Friendly, is al vijfendertig jaar oud. Een laatste opflakkering was er in 1992, toen onder de oorspronkelijke naam The Bonzo Doo Doo Dah Band de single No Matter Who You Vote For, The Government Always Gets In (Heigh Ho!) verscheen. Nog steeds briljante, lucide, muzikale humor. Alle albums zijn verkrijgbaar op cd! Benieuwd naar de nieuwe plaat….

http://www.youtube.com/watch?v=Bz6KHhRGVKs

woensdag 12 september 2007



Afvaart
Het heeft op de een of andere manier altijd iets ontroerend, zo’n afvaart. Daarstraks vertrok de Argentijnse brigantijn die hier een aantal dagen aan de ree laag terug naar huis, met de voltallige bemanning zichtbaar aan boord: kapitein, luitenants, adelborsten, kajuitsjongens, pikbroeken, jongmaatjes en hoogtevreesloze lichtmatrozen hoog in het want. Allen met de blik naar kaai en stad, bij het losgooien van de trossen saluerend en zwaaiend. De Libertad is van grote envergure. Indrukwekkend om haar van wal te zien steken….

Geluidsfilm beroofde dichters van raison d’être
Aan het bladeren in de prachtige uitgave Ruhe gibt es nicht, bis zum Schluss – Klaus Mann (1906-1949), Bilder und Dokumente van Uwe Naumann, een intrigerend kijk- en leesboek. De familie Mann drukte met Heinrich, diens jongere broer Thomas en diens kinderen Klaus, Erika en Golo een zwaar stempel op de Duitse en bij uitbreiding Duitstalige letterkunde. Dat inspireerde sommige tekenaars. Zoals Ottomar Starke, die in het augustusnummer van 1929 van het tijdschrift Die literarische Welt bewees dat Duitsers wel degelijk over gevoel voor humor beschikken. Of ze ook enig gevoel voor toekomstvisie hebben is een tweede. In deze spotprent duiken zwaar beladen jaartallen (1929, 1940, 1945) op maar geen enkele keer in het kader waarin wij ze nu plaatsen. De Republiek van Weimar liep op haar laatste benen maar vrijwel niemand had dat nog in de gaten…Amper twee maanden na publicatie van deze prent vond op Zwarte Donderdag 24 oktober 1929 de grote Beurskrach plaats…De grootste gebeurtenis was in augustus voor Starke echter de komst van de geluidsfilm, die de dichters voor decennia het bestaansrecht zou ontnemen. Maar gelukkig zou in 2000 de Duitse dichtkunst weer nieuw leven ingeblazen worden. Door een Mann natuurlijk….

dinsdag 11 september 2007

Vertaalfouten zorgen voor hardnekkige misverstanden
Zonder dat ze zich dat bewust zijn, leven veel mensen voort met overtuigingen die volledig verkeerd zijn omdat iemand ooit een vertaalfout maakte. Ook Cox Habbema, die vandaag in De Pers college mag geven, en en passant weer eens meldt dat Eva in de Tuin van Eden van een appel proefde. Assepoester paste in het gelijknamige sprookje geen glazen muiltjes, maar muiltjes van eekhoorntjesbont. In het origineel pantoufles en vair, hetgeen werd verstaan als pantoufles en verre. Opvallend is ook het grote aantal hotels dat De Gouden Leeuw heet. Ooit geïntroduceerd als ‘vertaling’ van het dikwijls in het Frans gehoorde Lion d’Or, dat eigenlijk geschreven werd als lits on dort (bedden om op te slapen). Het verst terug gaat waarschijnlijk de fout die Aquila Ponticus maakte. Het is aan hem te wijten dat we nog steeds denken dat Adam en Eva uit het Paradijs werden verstoten omdat Eva een appel at van de boom der kennis van goed en kwaad.

In de Bijbel staat wel dát Eva een vrucht van de verboden boom at, maar niet wélke: “Ook had de vrouw al bemerkt, hoe goed die boom was om van te eten; hoe hij een lust was voor de ogen, en hoe verleidelijk, wanneer men inzicht wil verkrijgen. Zij plukte dus van zijn vrucht, en at.” Ponticus vertaalde in de tweede eeuw de Bijbel van het Hebreeuws naar het Grieks, en maakte een fout in een strofe uit het Hooglied. Van “Ik voedde je op onder de appelboom, waar je moeder je voortbracht” maakte hij “Ik voedde je op onder de appelboom, waar je verdorven raakte”. De enige vrucht waarvan we ‘zeker weten’ dat die in de Tuin van Eden groeide was de vijg, getuige het vervolg van Genesis: “Nu gingen hun beiden de ogen open; ze merkten, dat ze naakt waren. Ze hechtten daarom vijgenblaren aaneen, en maakten er een schaamgordel van […]”….

Opgesloten
In de krant zie ik een foto van de Hiswa die momenteel aan de gang is. Waartoe ligt daar dat bootje dat met de steven naar half zes wijst? Het ligt volledig opgesloten, en kan geen kant op. Je zou er claustrofobie van krijgen. Gelukkig zijn nautische transportmiddelen daar immuun voor. Maar: welk een merkwaardige situatie!

Groeten uit Argentinië
Eventjes in Argentinië geweest, aan boord van de ontroerend mooie driemaster Libertad meer bepaald. Welk een schitterend schip: een 105 meter lange brigantijn, die in 1956 te water werd gelaten. Ik heb niets met Amerika, maar om niet helemaal duidbare (iets uit een vorig leven?) redenen wel iets met Uruguay en Argentinië, Montevideo en Buenos Aires, de monding van La Plata…De vlag en het nationale tenue van de Argentijnen ontroeren me ook steeds, dat zachtblauw met dat wit. Op de Libertad zou ik best naar Zuid-Amerika willen varen. Zal de schuit morgen, wanneer ze de trossen aan Kaai 19 losgooit om haar reis verder te zetten, uitwuiven.

Don't get fooled again
Onze Amerikaanse vrinden blijven vooruitgang boeken tussen de Eufraat en de Tigris:
http://www.youtube.com/watch?v=ULyka2Bfp04&eurl=

maandag 10 september 2007

De morgen fietst lekker

De morgen fietst lekker
Er hangt kermis in de lucht
Met haar poppenwagen
Ouders blaken zelfgenoegzaam
Een dag als een ongeschoeide
Haar kreetjes warm
De speeltuin pakt ons in
Zij sneeuwt in mij
Voor het slapen gaan wil zij

Hoe belangrijk het is een bundel op de juiste manier vast te houden. En hoe poëzie uit zichzelf voort kan komen. "Goh, moet je kijken," zei Geertje. "Als je de bundel op deze manier vasthoudt lijkt het net een gedicht!" Wat haar in de Zij gedichten van Mark Van Tongele in eerste instantie een aardig vers leek bleek bij nadere beschouwing (achter deze regels staat respectievelijk 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40 en 41) de laatste bladzijde van de inhoudsopgave te zijn….


zondag 9 september 2007


Beeldschone statiën
Hoewel het een van oorsprong Romaanse kerk is die later in gotische stijl werd omgebouwd en vergroot, vind ik het neogotische element van de Gentse Sint-Jacobskerk het mooist: raak er altijd onder de indruk van de kruisweg die Aloïs De Beule (1861-1935) tussen 1889 en 1894 vervaardigde. Waarschijnlijk hebben er vrienden of bekende parochianen geposeerd voor de figuren uit het werk. Welk een eer moeten ze zulks hebben gevonden. Te weten dat wanneer je huidig lijf er niet meer is, dat door lateren als kunst bekeken kan worden. De statiën in gepolychromeerde terracotta zijn werkelijk beeldschoon.

zaterdag 8 september 2007


Tandjesgras riekt naar poëzie
Riekt deze encyclopedische omschrijving van het tandjesgras (Sieglingia decumbens) naar poëzie of niet: ‘In vochtig weiland en op droge, zure veenbodems komt het tandjesgras voor. Het is een zodevormende plantensoort met gewimperde bladeren en een smalle pluim van ongenaalde aartjes met gewimperde kalfjes, waarvan de onderste (gluma) aan de top drie tandjes hebben’?

vrijdag 7 september 2007


Een aangenaam bezoek
Een pintje, een paar broodjes, een koffietje en lekker ouwehoeren. Veel meer moet dat niet zijn. Ouwe vriend Willem Hesling waaide vanmiddag op weg van Leuven naar het noorden weer eens binnen. Als vanouds hadden we binnen een paar minuten de wereld loepzuiver geanalyseerd. Daarna geprobeerd ons voor te stellen hoe we twintig jaar geleden gereageerd zouden hebben als iemand ons had uitgelegd wat we twee decennia later allemaal met internet konden doen. Willem heeft nieuwe gitaren (waaronder een Fender Telecaster) gekocht, en speelt nu zodra hij maar even de gelegenheid ziet Dead Man van Neil Young. Vervolgens als twee jonge honden elkaar op YouTube geattendeerd op allerhande moois. Normaliter klinkt hier de hele dag (kijk even welke cd’s paraat liggen) Shostakovitch, Obrecht, Benedictus Appenzeller en Szymanowski, maar zo af en toe mag het geluid eens hard en mag er geswingd worden op bijvoorbeeld de perfect geoliede machine die Cheap Trick was. Het is al vijfendertig jaar geleden dat we elkaar in de redactie van het tijdschrift WEL leerden kennen. De haren zijn dunner (of er niet meer) en grijzer, er is wat buikspek bijgekomen maar voor het overige voelen we ons als vijftigers uitstekend in ons vel….

http://www.youtube.com/watch?v=_E5L4MwMzzM

http://www.youtube.com/watch?v=K_WQE7AO9LA

Had Spengler het bij het juiste eind?
Tussen 1918 en 1922 publiceerde Oswald Spengler Der Untergang des Abendlandes – Umrisse einer Morphologie der Weltgeschichte. Daarin poneerde de Duitse geschiedfilosoof dat elke beschaving net als een mens kindsheid, jeugd, volwassen bloei en ouderdom doorloopt. Volgens hem waren er in de geschiedenis acht beschavingen: de Egyptische, de Babylonische, de Indische, de Chinese, de Grieks-Romeinse, de Arabische, de Mexicaanse en de abendländische (de ‘onze’, de westerse). Op basis van zijn kringloopidee stelde hij dat ‘onze’ beschaving rond 1800 de periode van de ouderdom was ingegaan en rond het jaar 2000 zou ophouden te bestaan. Ik moest doorlopend aan Spengler denken bij het lezen van De grote oorlogen (Uitgeverij Contact, ISBN 978 90 254 0945 6) van de Schotse historicus Niall Ferguson. Die beweert dat de 20ste eeuw te gemakkelijk wordt voorgesteld als het tijdperk van de triomf van het Westen. Hij meent dat het Westen, het Abendland, een eeuw geleden op het hoogtepunt van zijn macht stond, toen in het British Empire de zon nooit onderging. Dat wereldrijk viel zoals we weten gaandeweg de vorige eeuw tamelijk vlotjes uiteen, al is dat tot de harten van veel Engelsen nog steeds niet doorgedrongen. Ferguson benadrukt dat in veel opzichten pas na de implosie van de Sovjet-Unie in 1991 kon worden geconstateerd dat het laatste Europese imperium in Azië was gevallen, en dat het gerechtvaardigd is de 20ste eeuw niet te interpreteren als de triomf, maar als de neergang van het Westen, met de Tweede Wereldoorlog als het beslissende keerpunt, en de aanval op Irak als een late stuiptrekking.

Hij deelt ‘onze’ recente oorlogsgeschiedenis ook liever niet in met de afbakeningen 1914-1918 en 1939-1945, maar met 1904-1953. Een groot conflict dat loopt van de Japans-Russische Oorlog tot de Koreaanse Oorlog (en mijns inziens bij uitbreiding van de Bokseroorlog in 1900 tot de Amerikaanse nederlaag in Vietnam in 1975). Alles lijkt erop te wijzen dat de nieuwe macht in Azië komt te liggen, het Japanse verlies in WOII ten spijt. De demografische ontwikkelingen lijken dat te staven. In 1913 leverde Azië 55% van de wereldbevolking, het Westen 20. Beide percentages zijn respectievelijk blijven stijgen en dalen en staan nu rond de 60 en de 12%. De Boksers dachten nog dat ze na honderd dagen training in de oosterse vechtkunst immuun zouden zijn voor kogels, en dat ze na driehonderd dagen zouden kunnen vliegen. Sindsdien hebben de Aziaten veel geleerd. De Duitse strateeg Wilhelm Leopold Colmar Freiherr von der Goltz, die in 1916 sneuvelde in Bagdad, voorspelde in het begin van de Grote Oorlog (zoals de Eerste heette tot er een Tweede kwam): “De huidige oorlog is zeer nadrukkelijk slechts het begin van een lange historische ontwikkeling. Aan het einde daarvan is sprake van de nederlaag van de wereldpositie van Engeland, en van de opstand van de gekleurde rassen tegen het koloniale imperialisme van Europa.” Von der Goltz heeft gelijk gekregen, en De grote oorlogen lezende en de actuele geschiedenis overschouwend moeten we niet uitsluiten dat ook Oswald Spengler dat gaat krijgen….

donderdag 6 september 2007


De Randstad boven!
Het dichtst bij de Engelse tabloids komt in het Nederlandse taalgebied het gratis dagblad Spits!. Dat is van een bedroevend journalistiek niveau. Da’s nog tot daar aan toe, maar het profileert zich meer en meer als het clubblaadje van de Randstad. Terwijl er toch ook gebruikers van het openbaar vervoer zijn in Breda, Maastricht, Winterswijk en Groningen. Nou zijn dat allemaal steden die niet direct bang hoeven te zijn voor een watersnood, maar tóch is het ergerlijk dat zo’n landelijk medium onder de kop Water is de grootste bedreiging van Nederland met als bijschrift Nederland van 15 kilometer hoogte de lens alléén scherp stelt op de Randstad. Rechtsonder op elke foto ligt Rotterdam. Zeeland, Noord-Brabant, Limburg? “Horen die bij ons dan?”, zie je op de Spits!-burelen de redacteuren zich achter de oren krabben….

woensdag 5 september 2007

Sterke jongen
Af en toe valt je mond echt open van verbazing. Zo kuierde ik daarstraks door de Leopoldstraat, langs een camion met allerhande spullen erop die erg onhandig op de stoep geparkeerd stond. Een oudere vrouw met een rollator kon er niet passeren, een jongere met een kinderwagen evenmin. Komt daar een slanke jongeman aan, die beide dames zegt even geduld te hebben want dat hij de zaak wel eens op zou lossen. Wat een krachtpatser! Pakt die vrachtwagen vast en tilt die zo de stoep af! Een klaterend applaus van omstanders viel hem ten deel. Er zijn anno 2007 nog galante én gespierde jongelieden….