Groot vuil

Eventjes, maar dan ook werkelijk maar héél eventjes, dacht ik toen ik bij Bir Hakeim de hoek van de Rue de la Federation en de Quai Branly omsloeg dat Parijzenaars het symbool van hun stad beu waren geworden en bij het groot vuil hadden gezet....

Leven en dood

Het frappeerde me weer eens welk een eigenaardig volk de Fransen toch zijn. Ook op linguïstisch gebied. In het Nederlands waarschuwen we ervoor dat, bijvoorbeeld, het betreden van de sporen levensgevaarlijk is. In het Duits is het lebensgefährlich, in het Engels dangerous to life en in het Italiaans pericoloso di vita. Leven, leben, life en vita worden bedreigd. En wat zeggen de Fransen? Danger de mort....

Steigers verhuisd

Eindelijk, na jaren en jaren van boren, breken, kloppen, zagen en zandstralen staat Antwerpen Centraal er weer bijna (er resteren her en der nog wat stellinkjes) in volle glorie bij. Het werd tijd. Het station zat te lang verstopt achter doeken en steigers. Genoot van de aanblik toen ik er heen ging om weer eens met de Thalys naar Parijs te sporen. En wát was het eerste dat me opviel toen ik de Run de Dunkerque op stapte? Er is hier een periode van boren, breken, kloppen, zagen en zandstralen op komst want de beide stations lijken stuivertje te hebben gewisseld: nu is het Gare du Nord ingepakt....

De plaatjes van Worm

“Mijn hart prijst hoog de Heer. Van vreugde juicht mijn geest om God, mijn redder, daar Hij welwillend neerzag op de kleinheid zijner dienstmaagd. En ziet, vanaf heden prijst elk geslacht mij zalig omdat Hij die machtig is aan mij zijn wonderwerken deed, en heilig is zijn naam. Barmhartig is Hij, van geslacht tot geslacht voor hen die Hem vrezen. Hij toont de kracht van zijn arm; slaat trotsen van hart uiteen. Heersers ontneemt Hij hun troon, maar Hij verheft de geringen. Die hongeren overlaadt Hij met gaven, en rijken zendt Hij heen met lege handen.” Mijn moeder en oma vonden het práchtig wanneer ik het Magnificat uit mijn hoofd declameerde. Ik deed dat met een zekere regelmaat toen ik nog een jongetje was, en pas misdienaar. Zo’n tekst blijft heel lang in je systeem zitten. Zoals sommige plaatjes dat ook doen. In dezelfde periode spelde ik de Heilige Schrift meermaals uit. Die is van Bertie Bevers, staat er in het handschrift van mijn vader zaliger nagedachtenis in. En: Ter herinnering aan je Eerste H. Communie van ma en pa. De kinderbijbel, die ik nog immer in de kast heb, werd geïllustreerd door Piet Worm (die Geertje zich vooral kan herinneren van De drie paardjes: Witje, Zwartje en Bruintje), die vaak goud als steunkleur gebruikte. Als ik nu door de bijbel dwaal, zie ik bij veel fragmenten nóg Worms plaatje verschijnen….

Op zijn kop....

Onze vorige poezen heetten Felix en Max. Twee broers. Felix is in Bergen op Zoom gestorven, Max is nog mee naar Antwerpen verhuisd. Hij heeft hier nog een half jaartje gewoond, vooraleer hij op achttienjarige leeftijd naar de eeuwige jachtvelden vertrok. De twee konden prima met elkaar overweg, en zochten elkaar wanneer het maar even kon ook lijfelijk op. Dat leverde soms koddige situaties op, zoals die op bijgaande foto. Die maakte ik boven de bank waarop ze tegen elkaar aan in slaap waren gevallen. Het lijkt zo net of Felix al dromende balanceert op de kop van zijn broertje....

Au coeur volant

Albert Einstein en James Ensor ontmoetten elkaar ooit, in 1933. Aan de Belgische kust, toen de bedenker van de relativiteitstheorie op weg naar Amerika even pauzeerde in De Haan. Hij vermaakte zich samen met de Oostendse grootmeester niet alleen op het strand, ze schoven ook aan in de tuin van het restaurant Au coeur volant in het kustplaatsje. En daar bestaat, een eerder zeldzaam bewijs van hun treffen, een foto van. Die neem ik hier met genoegen mee, al is het maar om te bewijzen dat ik - bijvoorbeeld voor het gedicht Einstein en Ensor op het strand - mijn huiswerk goed doe. Hier komt het nog eens (het verscheen in Poëziekrant, 26ste jaargang, nummer 6):

De-Haan-aan-Zee. Woensdag 2 augustus 1933.
Van zijn vierduizendvierhonderdeenentachtig
dagen is het Derde Rijk aan de honderdvijfentachtigste
toe. De geleerde voelt zich niet meer op zijn plaats
wo die alten Wälder rauschen en trekt westwaarts,
de schilder is aan zijn trage kust trouw.

In dit koninkrijk zonder eilanden is het zomer
en vrede, nog. De zee is fier op haar water,
Maakt daarbij geen onderscheid. Ziet ook niet
dat Albert Einstein (54) en James Ensor (73)
samen ballen op het zand. Geluiden van branding

in hun haren, blote voeten aangetrokken.
Verte spant zeilen aan. Neen, neen: een zwarte
cirkel is nog geen o. De middag is warm
en donderdag wacht braaf op zijn beurt.

Even voelen ze zich samen machteloos,
als admiraals zonder vloot. Even,
en dan glijdt van de schaar van de toekomst
een zware schaduw.

Daar komt hij voor naar buiten....

Alleen geduldige, zéér geduldige mensen krijgen in de dierentuin de vos te zien. Het liefst vertoeft hij veelal in zijn hol. Wie slim is wacht tot voedertijd, dan laat hij zich wel bekijken. Maar als het lekker weer is, zoals nu, maak je toch wel kans op oogcontact. Zie de mooie rooie maar eens lekker van het zonnetje genieten....

Gele naamgenoot

In de Kruidtuin is het momenteel de tijd van het uitbundige bloeien. Wat heet uitbundig? Neem de koningslelie hieronder: je zou bijna het woord schaamteloos gebruiken. Het overwegend paarse vingerhoedskruid heeft een mooie tekening binnenin, en er kruipen slag om slinger bijen in (hommels zag ik er niet). Voor de fier omhoog stekende gele stalkaars heb ik alleen al een boontje omwille van de wetenschappelijke naam: verbascum densiflorum Bert....

Mandir in aanbouw

Tot het eind van de vorige eeuw was het bijna een vanzelfsprekendheid dat het gros van de diamanthandel in Antwerpen in joodse handen was. Maar na het failliet van de Bank Fischer, waar de meeste Antwerpse joden bankierden, is daarin enorm veel veranderd. De laatste jaren werd er meer en meer opgekocht door met name Indiërs. Vanaf de eeuwwende zag je de Diamantbuurt (Schup-, Hovenier- en Rijfstraat) letterlijk van bevolking veranderen: de bekeppelden werden allengs een minderheid, de Indiërs kwamen de lijnen uitzetten. Je ziet ook meer en meer vereerders van Brahma, Shiva en Vishnoe in het stadsbeeld.

Er hebben zich ondertussen zoveel Indische hindoes aan de Scheldeboorden gevestigd, dat ze toe zijn aan een eigen gebedsruimte. Je kunt wel zien waar het diamantgeld voortaan zit want ze laten het breed hangen: in de driehoek tussen Laarstraat, Sneeuwbeslaan en Jules Moretuslei in Wilrijk verrijst momenteel achter de Colruyt een enorme mandir, een tempel voor hindoestanen. Naar het schijnt de grootste buiten India. Een pracht van een gebouw, dat je eerder in een exotische vallei op het grote subcontinent verwacht dan langs de autostrade in Antwerpen. Benieuwd of je daar straks ook als niet-hindoestaan binnen mag. Wil best eens gaan kijken hoe de diensten in deze mooie religie (een van de oudste nog levende godsdiensten) er uit zien.

Je hebt ze overal....

Tom America, Danny Braem, Frans Budé, Francesco lo Cuoco, Benjamin Demeyere, Ewoud Willem van Doorn, Albert Hagenaars, Auke van der Heide, Wobbe Heversma, Keith McGroarty, Hans Mellendijk, Coen Peppelenbos, Ron Scherpenisse, Bert Scheuter, Didier Van De Steene, Wouter Steyaert, Nick J. Swarth, Aleid Tenkink, Koen de Waal....Mensen blijven me uit alle windstreken gebaande paden (Hans Mellendijk noemt ze olifantspaden) sturen. Vandaag uit niet minder dan drié hoeken: van Hans uit de Achterhoek, van Francesco lo Cuoco uit Korteven en van Ron Scherpenisse uit Namen: www.gebaandepaden.blogspot.com

Over de bewoning van stations

Een bijzonder eigenaardig verschijnsel vind ik de bewoning van Rotterdam Centraal Station door spreeuwen. Iédere keer als ik in de Maasstad de trein uit stap zie ik onmiddellijk een of meerdere spreeuwen. In het zuiden zie je op stations vooral duiven en kauwtjes. Een spreeuw heb ik daar nog nóóit aanschouwd. Merkwaardig. Zouden de grote rivieren hier een fysieke barrière vormen? De spreeuw, de sturnus vulgaris, is in steden bezuiden de Moerdijk immers eerder een zeldzame vogel.

VlaTAM een aanrader

De toegangskaartjes zijn originele tramtickets zoals de Maatschappij voor Intercommunaal Vervoer Antwerpen (M.I.V.A.) vroeger gebruikte. De M.I.V.A. was, tot 1990, de voorloper van De Lijn waarin ze met de M.I.V.G. (de G staat hier voor Gent) samenging. Voor het eerst het door De Lijn geëxploiteerde VlaTAM bezocht, aan de Diksmuidelaan in Berchem. VlaTAM staat voor Vlaams Tram- en Autobusmuseum. En dat is echt de moeite van een bezoekje waard.

Vooral voor liefhebbers van modelspoorbanen moet het er smullen zijn. Er zijn legio vitrinekasten met modellen van oude en moderne modellen autobussen en trams, maar hoofdmoot vormen natuurlijk de originelen daarvan. Daaronder ook de ossenbloedrode FIAT-bussen die vroeger tussen Bergen op Zoom en Antwerpen reden. Bijzonder is een gyrobus G3 uit 1956, een autobus aangedreven door een vliegwiel. Het VlaTAM heeft het énige exemplaar ter wereld! Er is een motorwagen uit 1899 en er zijn trams uit 1908 en 1915.

Leuk zijn voorts alle oorspronkelijke borden met begin- en eindpunt van de lijnen. Ook zijn er exemplaren van het duvelke, een ouderwetsche kolenkachel die in vroeger dagen de reizigers des winters enige warmte moest schenken. Ook van alle ontwaardingsapparaten zijn er exemplaren. Heb me er kostelijk geamuseerd, zelfs even als wattman op een oud exemplaar van Lijn 7. Die passeert nu nog steeds dagdagelijks onze straat, en had vroeger 'onze' Nationale Bank (het gebouw waarop onze living uitziet) als eindbestemming.

http://www.delijn.be/over/vlatam/index.htm

Goed voor vele glimlachen

Je hebt mensen die leuke grapjes kunnen bedenken, je hebt mensen die leuk kunnen tekenen en je hebt mensen die leuke grapjes kunnen bedenken én leuk kunnen tekenen. Matthias Giesen is een exemplaar van de laatste soort. Ik sla regelmatig een bundeltje met zijn cartoons op. Om die te kunnen smaken moet je over een bepaald gevoel voor humor beschikken. Ik heb dat wel. Ze zijn bij mij alleszins goed voor vele glimlachen....

http://www.comichouse.nl/ne/illustration/2d/giesen/

Een Tafelronde uit mijn geboortejaar

Vond in een rommelwinkeltje voor € 0,10 (tién eurocent) een exemplaar van De Tafelronde. Dat was in de vijftiger jaren van de vorige eeuw in Vlaanderen een interessant en invloedrijk literair tijdschrift. Het omslag wordt gesierd door een houtsnede van Piet Serneels. Het nummer dat ik vond is van mei 1954, een half jaar voor mijn geboorte. Het was de tijd dat redactie nog met een c werd geschreven maar sekretaris al met een k. Gedichten van Paul De Vree en Pol Leroy zaliger. In de redactie zetelden mannen als Adriaan De Roover (die nu hier op Linkeroever woont, 86 ondertussen) en Ivo Mchiels (óók van 1923, en nog net een maandje ouder dan De Roover).

Een los nummer kostte je 55 jaar geleden 30 Bef, dat zou nu zo'n € 0,75 zijn. De exploitatie voor de boekhandel werd verzorgd door Boekhandel Rembrandt, in de Lange Gasthuisstraat 10. Da's hier om de hoek. Ben even gaan kijken hoe het er nu uitziet, want Rembrandt is al lang verdwenen (het pand links op de foto hierboven, het ligt schuin tegenover het appartement waar Maurice Gilliams de laatste jaren van zijn leven woonde). En dan wilde ik me er ook eens van gaan vergewissen hoe het pand aan de Van Schoonbekestraat 110 oogt, waar indertijd redactiesekretaris Ivo Michiels huisde (rechts op de foto hieronder). Een mens verveelt zich niet gemakkelijk....

Democratie

Moest grinniken toen ik terugdacht aan een gesprekje met een van de hoveniers in de Kruidtuin hier om de hoek. Hij vertelde dat hun takenpakket was uitgebreid. Ze moesten nu niet enkel instaan voor de verzorging van de Botanieken 'Of, maar ook voor de tuinen van het Rubenshuis en die 'achter het democratisch museum aan de Suikerrui'. Ieder zijn vak. Híj heeft groene vingers. En ík weet dat hij de tuinen van het étnografisch museum bedoelde. Prachtverspreking: democratisch museum....

Ontbloot & bewaard

Tijdens de werken die hebben geresulteerd in de vernieuwde fase-zuid van de Leien in Antwerpen (d'n Boulevard in de volksmond) werden onder onze ogen (zie foto's onder) de resten blootgelegd van de oude Spaanse omwalling, het bastion Keizerspoort. Die ontdekking leidde tot heel wat vertraging omdat de archeologische diensten er mee aan de slag wilden. Die bedongen dat het geheel weliswaar afgebroken zou worden om de werken af te kunnen ronden, maar dat het in de parking wanneer die gereed was herbouwd zou worden. Dat hebben ze keurig gedaan. Jarenlang stond de omwalling in stukken verzaagd verpakt langs de Van Eycklei, nu is het bastion (Ontbloot & bewaard) sfeervol aangelicht te zien in het souterrain van de nieuwe parking onder het kruispunt aan de Nationale Bank.

Dat wel natuurlijk....

Sommige mensen geloven in astrologie. Andere mensen geloven niet in astrologie. Toch is het af en toe frappant om te zien hoeveel overeenkomsten mensen in hun horoscoop kunnen vinden: Dolobor iuscident essim nis adigna feuguero do odigna feugue cons ad erat ute feugait adionse facilisi bla consequat. Dat wel natuurlijk....

En dat is twee....

Met het nodige aplomb presenteerden Bart De Block, Marie Meeusen, Olaf Risee, Xavier Roelens en David Troch dit voorjaar hun Kluger Hans, een nieuw literair tijdschrift dat zich ook op het wereldwijde net manifesteert. Vanmorgen viel nummer 2 van de 1ste jaargang in de bus. Dat bevat weer heel wat interessants. Eenakter van Peter Dehullu bijvoorbeeld, een stuk 'voor 7 sprekers en 1 publiek'. Er is boeiend beeldend werk van Nicolas Leus en Kati Heck en er zijn vier gedichten van de Tsjech Petr Borkovec in een vertaling van Jana Beranová.

Voorts biedt deze Kluger Hans een (voor zover ik dat kan beoordelen, het staat alleszins niet in 's mans meest recente bundel Gestolen lucht) nieuw vers van een van mijn lievelingsdichters, Hendrik Carette (foto): Een verloren paradijs (bij het gelijknamige schilderij van Emil Nolde uit 1921). Hij is weer lekker beeldend bezig: Haar bleekblauwe angstige ogen werden opengesperd aan een Deens zeestrand. / Zijn ogen werden zwartgeblakerd in een hut op de Duitse heide na een veenbrand. De digitale versie van het blad is hier te vinden: www.klugerhans.net

Oefeningen voor weerzien

Zo, op mijn gemakje een reeks van mijn monotypes opgehangen. Tegen een mooie lange strekkende muur in een sympathieke voorstad. Mijn expositie Oefeningen voor weerzien is tot 20 juli te bekijken in de Openbare Bibliotheek aan de Kapelstraat 64 in Hoboken. Die is op dinsdag, woensdag en donderdag open van tien tot acht, en op vrijdag en zaterdag van tien tot vijf.

http://www.nieuws.be/nieuws/Oefeningen_voor_weerzien_van_Bert_Bevers_0b322648.aspx

Cinema Paradiso

Half Bergen op Zoom heeft vroeger in de Roxy, een van de twee plaatselijke bioscopen (de andere had óók een x in de naam: Luxor) films gezien die mijn vader op het scherm projecteerde. Mocht als jongetje vaak met hem mee, en vooraf ook mee de projectiecabine in. Een film als Nuovo Cinema Paradiso met Philippe Noiret als filmoperateur van dienst stemt me dan ook immer zeer weemoedig. In zaal 2 van die innemende cinema Cartoon's (49 zetels verspreid over 7 rijen van 7) gemijmerd over de gelukzalige uren die ik in de Roxy bij pa in de cabine door heb mogen brengen. Dacht daaraan toen ik in me op de bovenste rij pal onder het projectievenster nestelde. Keek recht in de projector, en onmiddellijk kreeg ik de handelingen voor ogen die pa daaraan en aan de rest van het apparaat soepeltjes en vakkundig verrichtte. We zagen overigens Pranzo di Ferragusto, een charmante film van Gianni di Gregorioa met louter amateur-acteurs.

http://www.cinebel.be/nl/film/media/1004119-Pranzo-di-ferragosto/trailer-high.htm

Na het optrekken van de kruitdampen....

Toen in 1918 aan, onder meer, het Westelijk Front het gas, de kruitdampen en de rookwolken op waren getrokken werd pas echt duidelijk welk een ramp zich had voltrokken. In Vlaanderen moesten in ieder dorp en stadje achter de IJzer militaire begraafplaatsen worden ingericht. Die zijn er nog steeds, en ze worden zonder uitzondering liefdevol onderhouden, ook de Duitse. Op deze oude ansichten is te zien hoe er moest worden geïmproviseerd. In Nieuwpoort-Pad, Nieuwpoort en Veurne (die nog Belgicistisch werden aangeduid met alleen de Franse benaming: respectievelijk Nieuport-Bains, Nieuport-Ville en Furnes) werden de kerkhoven al snel gefotografeerd. Eerder uitzonderlijk is dat op deze opnamen mensen figureren. Dat zie je niet dikwijls....

Abendfrieden

In de Groote Oorlog hadden de mannen aan het front maar al te rap in de gaten dat daar absoluut helemaal geen sprake van was, maar aan het thuisfront werd de strijd lange tijd verkocht als iets romantisch. Toen in augustus 1914 de poppen aan het dansen gingen was belligerent Europa hoopvol gestemd. Er trokken inderdaad her en der jongens fluitend naar de vijand, in de veronderstelling dat ze die binnen een paar weken verslagen zouden hebben. Hooguit met de kerst zou iedereen terug thuis zijn. Op deze postkaart wordt het leven aan het front alleszins nog redelijk rooskleurig voorgesteld. Al zal die roze kleur toch vooral bedoeld zijn om te suggereren dat het brandt, ginder in wat er uitziet als een Russische stad. Abendfrieden in Feindesland. Zucht....

Grote boodschappen

Het blijft fascinerend om boodschappenlijstjes te bestuderen. Ze bieden een inkijkje in andermans leven. Ze zijn ook boeiend omwille van de verschillende handschriften, of de quasi onuitputtelijke varianten waarmee yoghurt fout geschreven kan worden. Ik vind er dagelijks, en krijg er ook geregeld toegespeeld door mensen die deze 'verslaving' begrijpen. Vandaag had Tom Braem aan me gedacht. Ajuin, KK, paprika, ijs, slagr, brood, vlees en koek staat er in licht potloodschrift op een lijstje. Maar ik zag eerst de andere kant daarvan, waarop klaarblijkelijk een kindje dat pas heeft leren schrijven heeft geoefend. In eerste instantie echter meende ik een boodschappenlijstje te herkennen, en een wel zeer eigenaardig: Paard, zwembad, pet (b), vaas en k a a r s. Brood en ajuin zie je toch nét iets vaker genoteerd dan paard en zwembad.....

www.geefonsheden.blogspot.com

De geur van carbonpapier

Soms voel ik me echt oud. Zag een pak carbonpapier. Kon me daarvan de geur ineens haarfijn voor de neus halen. Ik vroeg me ineens af hoe ik eigenlijk al die jaren zonder computer heb gekund. Schrijven is heerlijk op een tekstverwerker! Carbonpapier om een doorslag te krijgen? Ha, we draaien gewoon een extra exemplaar uit. "Wat is dat voor een ding?" vroeg een neefje me ooit, toen hij een foto zag waarop ik aan een draagbare typemachine zit. Jaren en jaren heb ik getikt. Hoe twintigste eeuws....Een vel indraaien. Potje correctielak bij de hand, want je wist maar nooit. En nu is er een generatie voor wie een schrijfmachine antiek is. Zoals de telefoon met draaischijf, de televisie zonder afstandsbediening, de kachel en de kolenkit....

Kwestie van keuzes maken

Wanneer er in dierentuinen krokodilleneieren zijn, zo pik ik zojuist op via het bijzonder leerzame ARD-programma Giraffe, Erdmännchen & Co, kunnen de verzorgers zélf bepalen welke sekse ze uit laten komen! Op de een of andere manier hebben ze namelijk ontdekt dat wanneer ze de eieren in de broedruimtes tot 34 graden Celsius verwarmen er alléén maar vrouwtjes uitkomen, en wanneer ze boven de 35 graden Celsius stoken er alleen maar mannetjes uit de schaal zullen kruipen. Bizar.