Formosus heeft merkwaardig record op zijn naam
In het Musée du Petit Palais in Parijs hangt een bizar schilderij. ’t Is te zeggen: een bizarre àfbeelding want technisch gesproken betreft het een standaard houten raamwerk dat een doek strak houdt waarover op zeker moment in de tijd iemand verf heeft geveegd. Maar allez, terzake: het betreft een doek van Jean-Paul Laurens (1838-1921) uit 1870. Die konterfeitte toen een beeltenis van de zogenaamde Kadaversynode, waarop centraal in beeld paus Formosus (815-896) is te zien. Die heeft een merkwaardig record op zijn naam staan: hij is vier keer, viér keer, begraven! Genoemde Kadaversynode haalde Formosus’ lichaam uit zijn graf, bekleedde het volledig met pauselijke gewaden, plaatste het op een troon en onderwierp het aan een schijnproces. Het vonnis luidde dat de dode paus schuldig was aan meineed, bewust zoeken van het pausschap en schending van de regel die de overgang van een bisschop van het ene diocees naar het andere verbiedt. Zijn wijdingen en officiële daden als paus (hij oefende die functie vier-en-een-half jaar uit) werden ongeldig verklaard, en van zijn rechterhand – waarmee hij eden had afgelegd en gezegend had – werden drie vingers afgehakt. Daarna werd hij opnieuw begraven in een gewoon graf, vervolgens voor de tweede keer opgegraven en in de Tiber gegooid. Een kluizenaar haalde het lijk er weer uit en begroef het voor de derde keer. Paus Theodorus II groef het in 897 tenslotte nogmaals op om Formosus een vierde, eervolle en definitieve begrafenis te geven in de Sint-Pieter. Stephanus VI, die de Kadaversynode voorzat, hield het als paus vol van mei 896 (hij was nog even voorgegaan door de rap overleden Bonifatius VI) tot augustus 897. Toen werd hij afgezet en gewurgd…